Historisch Radioactief Afval

Inleiding

Wij verhuizen op dit moment radioactief afval van Petten naar Borsele. Het afval ligt sinds de jaren zestig van de vorige eeuw opgeslagen op het bedrijventerrein van NRG in Petten. Het is de erfenis van tientallen jaren nucleair onderzoek door de voorlopers van NRG. De verhuizing is technisch uniek en nog nooit eerder vertoond in de wereld.

We noemen dit het historisch radioactief afval. We willen zo een duidelijk onderscheid maken met het hedendaagse radioactieve afval. Al het hedendaagse radioactieve afval blijft niet in Petten en gaat vrijwel direct naar de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) van de overheid.

Historisch Afval

Meer over

Meer weten?

Jeroen van Gent
director Radioactive Waste Management Program

Overzicht in cijfers

1.600 vaten

In totaal staan er ongeveer 1.600 vaten laag- en midddelradioactief afval opgeslagen

70/30 verhouding

Het overgrote deel (70%) is laagradioactief afval. De rest (30%) is middelradioactief. Helaas ligt dit door elkaar. Eerst sorteren dus!

900 gesorteerd

We hebben nu 900 vaten tevoorschijn gehaald, geopend en gesorteerd naar stralingsniveau.

600 afgevoerd

Circa 600 vaten laagradioactief afval zijn tot begin 2020 verhuisd naar de opslag van COVRA (Borsele)

Werkwijze

Door nieuwe inzichten en aangescherpte wet- en regelgeving moet al het ‘oude’ afval eerst worden geopend, onderzocht en gesorteerd. Daarna wordt het tot in detail beschreven en herverpakt volgens de regels van vandaag. Pas daarna voeren we het af. De vaten waarin het historische afval in Petten ligt opgeslagen, worden met een speciale machine uit verticale ondergrondse kokers gelicht. Tegelijk worden ze doorgemeten op straling. Dat geeft een ruwe indicatie van wat er in een vat zit. Dat gebeurt allemaal in het oorspronkelijke opslaggebouw. De vaten worden in een ander gebouw (het Hot Cell Laboratorium) geopend. De inhoud wordt door een andere, zeer bijzondere machine gemeten op verschillende stralingsniveaus, zodat het gesorteerd kan worden. Daarna wordt het gesorteerde afval herverpakt en tot in detail beschreven. Dan pas is het klaar voor de grote ‘verhuizing’.

Waarom bleef dit radioactieve afval zo lang in Petten?

Rond 1960 begon het nucleaire onderzoek in Petten. Laag- en middelradioactief afval uit de reactor en de laboratoria werd opgeslagen in een speciale ondergrondse berging.

In de jaren 70 veranderden de inzichten over hoe we om moeten gaan met radioactief afval. In 1984 werd de COVRA (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval) in Borsele opgericht. Vanaf dat moment moest al het radioactieve afval in Nederland hiernaartoe. Maar jarenlang bleef het oude afval toch achter in Petten.

In 1998 werd NRG opgericht. Wij kregen toen het beheer over het opgeslagen historische radioactieve afval. Opruimen bleek een omvangrijke technisch-financiële uitdaging. De overheid besloot daarom enkele jaren geleden de verhuizing deels te financieren. Sindsdien zijn we in staat de verhuizing van Petten naar Borsele veilig en verantwoord uit te voeren.

Na enkele jaren van voorbereidende studies is de operatie sinds 2018 echt op gang gekomen. Volgens planning is de verhuizing eind 2026 afgerond.

Meten is weten

Omdat vroeger alles door elkaar heen in vaten is verpakt, is vooral het achteraf beschrijven van het afval (karakterisatie) een hele klus. Toch moet dat gebeuren. De Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) wil precies weten wat voor soort afval het ontvangt. Er wordt daarom op alle mogelijke manieren gemeten en onderzocht om wat voor afval het gaat. Daarom raadplegen wij ook de onderzoeksarchieven. Uit het archief weten we wanneer er met welke materialen op welke manier is geëxperimenteerd. Met die kennis plus heel veel rekenwerk kunnen we precies achterhalen wat de samenstelling van het afval is. Door al deze verschillende methoden en invalshoeken kunnen wij met grote nauwkeurigheid vaststellen wat de samenstelling is van het afval dat we bij COVRA afleveren.

Wat gebeurt er met het historische radioactieve afval?

Laag radioactief afval

Het laagradioactieve afval gaat meteen na het meten en sorteren naar COVRA. Binnen enkele tientallen jaren raakt dit afval zijn radioactiviteit helemaal kwijt en straalt daarna niet meer.

Middel radioactief afval

Het afval wordt eerst in nieuwe vaten gedaan en naar België gebracht. Daar wordt het afval samengeperst waardoor het minder ruimte inneemt. Hierna wordt nogmaals herverpakt zodat het voldoet aan de eisen van COVRA.

Complexe soorten afval

Het gaat hier om afval dat chemisch verontreinigd is én zeldzame radioactieve stoffen bevat met specifieke chemische eigenschappen. Voor dit afval zijn er nog geen regels over de behandeling en verpakking. Dit wordt nog uitgezocht. Daarna gaat ook dit afval naar COVRA.

Hoog radioactief afval

Hoogradioactief afval, zoals uitgewerkte reactorbrandstof, is in Petten niet opgeslagen. Dat wordt meteen afgevoerd naar de COVRA.

Speciale machines